ЁЯСЙ “рднाрд░рдд рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рдиीрддिрдпाँ рдФрд░ рдЖрдЬ़ाрджी рдХी рд▓рдб़ाрдИ: рдПрдХ рдЧрд╣рди рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг”

 

ЁЯУМ рдкрд░िрдЪрдп

рднाрд░рдд рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдмेрд╣рдж рд╕рдоृрдж्рдз рдФрд░ рдЧौрд░рд╡рд╢ाрд▓ी рд░рд╣ा рд╣ै। рдк्рд░ाрдЪीрди рдХाрд▓ рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдордз्рдпрдХाрд▓ीрди рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпों рддрдХ рднाрд░рдд рдиे рд╡िрд╢्рд╡ рдХो рдЬ्рдЮाрди, рд╡्рдпाрдкाрд░ рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рдХेंрдж्рд░ рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा। рд▓ेрдХिрди 18рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рдЙрдд्рддрд░ाрд░्рдз рд╕े рднाрд░рдд рдиे рдПрдХ рдРрд╕े рджौрд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХिрдпा, рдЬिрд╕рдиे рдЙрд╕рдХी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕ंрд░рдЪрдиा рдХो рдЧрд╣рд░ाрдИ рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा — рдпрд╣ рджौрд░ рдеा рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ाрд╕рди рдХा।

рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рднाрд░рдд рдоें рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рдмрд╣ाрдиे рдХрджрдо рд░рдЦा рдФрд░ рдзीрд░े-рдзीрд░े рдкूрд░े рдЙрдкрдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдкрд░ рдЕрдкрдиा рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░ рд▓िрдпा। рдЙрдирдХी рдиीрддिрдпों рдиे рди рдХेрд╡рд▓ рднाрд░рдд рдХी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рддрд╣рд╕-рдирд╣рд╕ рдХिрдпा рдмрд▓्рдХि рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдвांрдЪे рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХो рднी рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░ рджिрдпा।

рдЗрд╕ рдкोрд╕्рдЯ рдоें рд╣рдо рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рд╕рдордЭेंрдЧे рдХि рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рдиीрддिрдпाँ, рд╢ोрд╖рдг рдХी рд░рдгрдиीрддिрдпाँ, рдФрд░ рдЕंрддрддः рдЖрдЬ़ाрджी рдХी рд▓рдб़ाрдИ рдиे рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рднाрд░рддीрдп рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рджिрд╢ा рддрдп рдХी।


ЁЯУМ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рднाрд░рдд рдЖрдЧрдорди рдХी рдкृрд╖्рдарднूрдоि

  • 1600 рдИ. рдоें рдИрд╕्рдЯ рдЗंрдбिрдпा рдХंрдкрдиी рдХा рдЧрдарди рд╣ुрдЖ।

  • 1608 рдоें рдХрдк्рддाрди рд╡िрд▓िрдпрдо рд╣ॉрдХिрди्рд╕ рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдЬрд╣ाँрдЧीрд░ рдХे рджрд░рдмाрд░ рдоें рдкрд╣ुँрдЪा।

  • 1615 рдоें рд╕рд░ рдеॉрдорд╕ рд░ो рдиे рднाрд░рдд рдоें рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХी рдЕрдиुрдорддि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी।

  • рдзीрд░े-рдзीрд░े рдХंрдкрдиी рдиे рднाрд░рдд рдоें рдХाрд░рдЦाрдиे, рдЧोрджाрдо рдФрд░ рдХिрд▓े рдмрдиाрдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा।

ЁЯУМ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рд╡िрд╕्рддाрд░ рд░рдгрдиीрддि

рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдХेрд╡рд▓ рд╡्рдпाрдкाрд░ рддрдХ рдЦुрдж рдХो рд╕ीрдоिрдд рдирд╣ीं рд░рдЦा, рдмрд▓्рдХि рднाрд░рдд рдХे рд░ाрдЬ्рдпों рдХो рдЖрдкрд╕ी рдорддрднेрджों, рдпुрдж्рдзों рдФрд░ рд▓ाрд▓рдЪ рдХे рдЬрд░िрдП рдЕрдкрдиे рдХрдм्рдЬे рдоें рд▓ेрдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा।

  1. рдпुрдж्рдз рдФрд░ рд╕ंрдзिрдпाँ:

    • рдк्рд▓ाрд╕ी рдХा рдпुрдж्рдз (1757)

    • рдмрдХ्рд╕рд░ рдХा рдпुрдж्рдз (1764)
      рдЗрди рджोрдиों рдпुрдж्рдзों рдиे рдмंрдЧाрд▓ рдкрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдкрдХ्рдХा рдХрд░ рджिрдпा।

  2. рдбिрд╡ाрдЗрдб рдПंрдб рд░ूрд▓ (рдлूрдЯ рдбाрд▓ो рдФрд░ рд░ाрдЬ рдХрд░ो):

    • рднाрд░рддीрдп рд╢ाрд╕рдХों рдХे рдмीрдЪ рдорддрднेрдж рдкैрджा рдХिрдП।

    • рдЬैрд╕े рдорд░ाрдаों, рд╕िрдЦों, рд░ाрдЬрдкूрддों рдХो рдПрдХрдЬुрдЯ рдирд╣ीं рд╣ोрдиे рджिрдпा।

  3. рд╕ंрдзि рдФрд░ рдзोрдЦेрдмाрдЬ़ी:

    • рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╕ंрдзि (Subsidiary Alliance)

    • рд▓ैрдк्рд╕ рдХी рдиीрддि (Doctrine of Lapse)

ЁЯУМ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╢ोрд╖рдг рдХी рдиीрддिрдпाँ

рднाрд░рдд рдХो "рд╕ंрдкрди्рди рд╕ोрдиे рдХी рдЪिрдб़िрдпा" рдХрд╣ा рдЬाрддा рдеा, рд▓ेрдХिрди рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдЗрд╕े рд▓ूрдЯрдХрд░ рдХंрдЧाрд▓ рдмрдиा рджिрдпा।

  1. рдХृрд╖ि рдкрд░ рдЕрд╕рд░:

    • рдирдХрджी рдлрд╕рд▓ें (рдиीрд▓, рдХрдкाрд╕, рдЕрдлीрдо) рдЙрдЧाрдиे рдХे рд▓िрдП рдордЬрдмूрд░ рдХिрдпा।

    • рдХिрд╕ाрдиों рдХी рд╣ाрд▓рдд рдмрдж рд╕े рдмрджрддрд░ рд╣ुрдИ।

  2. рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рд╣्рд░ाрд╕:

    • рднाрд░рдд рдХा рдХрдкрдб़ा рдЙрдж्рдпोрдЧ, рд▓рдШु рдЙрдж्рдпोрдЧ рдмрд░्рдмाрдж рдХिрдпा।

    • рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдорд╢ीрди рд╕े рдмрдиे рд╕ाрдоाрди рднाрд░рдд рдоें рдмेрдЪे рдЧрдП।

  3. рдХрд░ рдиीрддि:

    • рдЬ़рдоींрджाрд░ी рдк्рд░рдеा (Permanent Settlement)

    • рд░ैрдпрддрд╡ाрдб़ी рдФрд░ рдорд╣ाрд▓рд╡ाрдб़ी рдк्рд░рдгाрд▓ी
      рдЗрди рд╕рдмрдиे рдХिрд╕ाрдиों рдХी рдХрдорд░ рддोрдб़ рджी।

ЁЯУМ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ-рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдк्рд░рднाрд╡

  • рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдкрд╢्рдЪिрдоी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी।

  • рднाрд░рддीрдп рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╕ुрдзाрд░ рдЖंрджोрд▓рдиों (рд░ाрдЬा рд░ाрдордоोрд╣рди рд░ाрдп, рдИрд╢्рд╡рд░рдЪंрдж्рд░ рд╡िрдж्рдпाрд╕ाрдЧрд░, рдЬ्рдпोрддिрдмा рдлुрд▓े) рдХो рдЧрддि рдоिрд▓ी।

  • рд▓ेрдХिрди рд╕ाрде рд╣ी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдЬाрддीрдп рднेрджрднाрд╡ рдФрд░ "рд╡्рд╣ाрдЗрдЯ рд╕ुрдк्рд░ेрдоेрд╕ी" рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджिрдпा।

ЁЯУМ 1857 рдХा рдк्рд░рдердо рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо


ЁЯСЙ 1857 рдХा рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рднाрд░рддीрдп рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдШрдЯрдиा рдеी, рдЬिрд╕рдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд╢ाрд╕рди рдХी рдиींрд╡ рд╣िрд▓ा рджी।
  • рдХाрд░рдг:

    • рд╕ैрдиिрдХ рдЕрд╕ंрддोрд╖ (рдХाрд░рддूрд╕ рдк्рд░рдХрд░рдг)

    • рдЖрд░्рдеिрдХ рд╢ोрд╖рдг

    • рд╕ाрдоाрдЬिрдХ-рдзाрд░्рдоिрдХ рд╣рд╕्рддрдХ्рд╖ेрдк

  • рдиेрддा:

    • рдЭाँрд╕ी рдХी рд░ाрдиी рд▓рдХ्рд╖्рдоीрдмाрдИ

    • рдиाрдиा рд╕ाрд╣िрдм

    • рдмेрдЧрдо рд╣рдЬ़рд░рдд рдорд╣рд▓

    • рддाрдд्рдпा рдЯोрдкे

  • рдпрд╣ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рднрд▓े рд╣ी рдЕрд╕рдлрд▓ рд╣ुрдЖ, рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕рдиे рднाрд░рддीрдп рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рдХी рдиींрд╡ рд░рдЦी।

ЁЯУМ рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖंрджोрд▓рди (1885–1947)

  1. рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा (1885) – рдП.рдУ. рд╣्рдпूрдо рдж्рд╡ाрд░ा

  2. рдордз्рдпрдордоाрд░्рдЧी рдиेрддा: рджाрджाрднाрдИ рдиौрд░ोрдЬी, рдЧोрдкाрд▓ рдХृрд╖्рдг рдЧोрдЦрд▓े

  3. рдЧрд░рдо рджрд▓ рдХे рдиेрддा: рдмाрд▓ рдЧंрдЧाрдзрд░ рддिрд▓рдХ, рд▓ाрд▓ा рд▓ाрдЬрдкрдд рд░ाрдп, рдмिрдкिрди рдЪंрдж्рд░ рдкाрд▓

  4. рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдЖंрджोрд▓рди: рднрдЧрдд рд╕िंрд╣, рдЪंрдж्рд░рд╢ेрдЦрд░ рдЖрдЬ़ाрдж, рдмрдЯुрдХेрд╢्рд╡рд░ рджрдд्рдд

  5. рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी рдХा рдиेрддृрдд्рд╡:

    • рдЕрд╕рд╣рдпोрдЧ рдЖंрджोрд▓рди (1920)

    • рд╕рд╡िрдирдп рдЕрд╡рдЬ्рдЮा рдЖंрджोрд▓рди (1930)

    • рднाрд░рдд рдЫोрдб़ो рдЖंрджोрд▓рди (1942)

ЁЯУМ рдЖрдЬ़ाрджी рдФрд░ рд╡िрднाрдЬрди

  • рдж्рд╡िрддीрдп рд╡िрд╢्рд╡ рдпुрдж्рдз рдХे рдмाрдж рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рд╕्рдеिрддि рдХрдордЬोрд░ рд╣ुрдИ।

  • 15 рдЕрдЧрд╕्рдд 1947 рдХो рднाрд░рдд рдЖрдЬ़ाрдж рд╣ुрдЖ, рд▓ेрдХिрди рд╕ाрде рд╣ी рд╡िрднाрдЬрди рдХी рдд्рд░ाрд╕рджी рдиे рд▓ाрдЦों рд▓ोрдЧों рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा।

ЁЯУМ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖

рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рдиीрддिрдпों рдиे рднाрд░рдд рдХो рдЖрд░्рдеिрдХ, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдмрд░्рдмाрдж рдХрд░ рджिрдпा। рд▓ेрдХिрди рдЗрди рдиीрддिрдпों рдиे рднाрд░рддीрдпों рдоें рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХी рднाрд╡рдиा рднी рдЬрдЧाрдИ। 1857 рд╕े 1947 рддрдХ рдХा рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рднाрд░рддीрдп рдПрдХрддा, рдд्рдпाрдЧ рдФрд░ рдмрд▓िрджाрди рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдмрди рдЧрдпा।

рдЖрдЬ рд╣рдоें рдпрд╣ рд╕рдордЭрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै рдХि рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХेрд╡рд▓ рдЕрддीрдд рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рд░ाрд╣ рджिрдЦाрдиे рд╡ाрд▓ा рдЖрдИрдиा рд╣ै।



рднाрд░рдд рдоें рд╕рдоुрдж्рд░ी рдоाрд░्рдЧ рд╕े рдЖрдпा рдкрд╣рд▓ा рд╡्рдпाрдкाрд░ : рдПрдХ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг

рдкрд░िрдЪрдп рднाрд░рдд рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╕рдоृрдж्рдз рд╡्рдпाрдкाрд░ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдЖрджाрди-рдк्рд░рджाрди…




Previous Post Next Post